PROJE İLERLEME RAPORU - Tusay Mühendislik

Proje İlerleme Raporu – (Yatırım Süreci İzleme) – Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin Ek-1 listesinde yer alan faaliyetler için uygulanan ÇED süreci neticesinde faaliyetin gerçekleştirilmesinde sakınca görülmemesi durumunda ÇED Olumlu kararı verilmektedir. ÇED Olumlu kararı verilen faaliyetler için, ÇED sürecinin İDK Toplantısı aşamasında belirlenen periyotlarda izleme çalışmaları yapılması gerekmektedir. Gerçekleştirilen izleme çalışmaları, Proje İlerleme Raporu olarak derlenir ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na sunulur.

Proje İlerleme Raporu Neyi Kapsar?

Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nde, tanımlar bölümünde Proje İlerleme Raporu; “ÇED Olumlu kararı alındıktan sonra, komisyonca belirlenen periyotlarda yatırımın inşaat öncesine ve inşaat dönemine ilişkin kaydedilen gelişmeleri içeren rapor” olarak tanımlanmaktadır.

ÇED Olumlu kararı verilen projeler için İnceleme Değerlendirme Komisyon Toplantısı aşamasında, faaliyet için bir izleme periyodu belirlenir. Bu periyot, faaliyetin konumunu, konusuna göre değişkenlik gösterebilir. İzleme sürecinde temel esas, ÇED Raporunda belirtilmiş olan taahhütlerin uygulanıp uygulanmadığıdır.

Örneğin; bir rüzgar enerji santrali için hazırlanan ÇED Raporunda, belirtilmiş olan nakliye güzergahı, türbinlerin konumlarının doğruluğu kontrol edilir. Kurulduğu bölgedeki flora-fauna varlığı ile ilgili taahhüt edilen tedbirler var ise bu tedbirlerin alınıp alınmadığı kontrol edilir. Bir başka örnek ile açıklayacak olursak; bir maden ocağı için hazırlanan ÇED Raporunda, ocak alanı, bitkisel toprak depolama alanı, pasa, stok sahası gibi alanların konumlarının doğruluğu kontrol edilir. Bitkisel toprağın doğru bir şekilde sıyrılıp, ÇED Raporunda belirtildiği üzere depolanıp depolanmadığının teyidi sağlanır.

Kısacası, izleme sürecinde fiili yatırım ile ÇED Raporunda belirtilen taahhütlere uyulup uyulmadığı hususları değerlendirilir. Değerlendirilen hususlar, fotoğraflar, koordinat verileri gibi destekleyici unsurlar ile birleştirilerek kanıtlanır. Proje ilerleme raporları, ÇED Raporunu hazırlayan firma tarafından hazırlanamaz. Bu durum, Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ile belirlenmiş olup, amacı ise etik bir raporun ortaya koyulmasıdır.

Proje ilerleme raporu neyi kapsar? sorusunun cevabı, ÇED Raporunda belirtilen taahhütler, alınacak önlemler, yatırımın tanımı, kapasitesi ve türü ile fiili yatırımın belirtilenler ile eşdeğer olup olmadığını kapsamaktadır.

Proje İlerleme Raporu’nun İçeriği

Proje İlerleme Raporu, faaliyet kapsamında gerçekleştirilen iş ve işlemlerin ÇED Raporu’nda belirtildiği şekilde yapılıp yapılmadığını taahhütlere uygunluğu içeren bir rapordur. ÇED Raporu içerisinde faaliyete ilişkin olarak verilmiş olan taahhütler, ilerleme raporunda değerlendirilir. İlerleme raporu faaliyet alanı ve faaliyete ilişkin fotoğraflar ile desteklenmektedir. Taahhütlerin uygunluğu nitel ve nicel gözlemler ile desteklenmektedir. Aynı zamanda alınması gerekli diğer izinlerin alındığına dair belgeler de eklenebilir. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na sunulan ilerleme raporuna ilave olarak ek bilgi talep edilebilir.

Proje İlerleme Raporu sunma yükümlülüğü, 08.07.2019 tarihinden sonra Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu kararı verilen projeler için geçerlidir. Hazırlanacak rapor, proje sahibi firma ve hazırlayan firma tarafından karşılıklı olarak imzalanır ve en az üç nüsha düzenlenir. Hazırlanan nüshalardan bir tanesi Bakanlığa sunulur. Bir nüsha yetkili mercii tarafından gerçekleştirilecek denetimlerde ibraz edilmek üzere proje sahibinde bulunur. Üçüncü nüsha ise raporu hazırlayan firmada bulundurulur.

Proje İlerleme Raporu‘nu hazırlayacak olan firmanın sahip olması gereken iki kriter bulunmaktadır. Bu kriterlerden bir tanesi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yeterlik Belgesini almış olmasıdır. Diğer kriter ise raporlamasını gerçekleştireceği projenin Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporunu hazırlamamış olmasıdır. Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğine göre Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporunu hazırlayan firmanın aynı proje için Proje İlerleme Raporunu hazırlayamayacağı açıkça belirtilmiştir.

29.07.2022 tarih ve 31907 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ile 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. 29.07.2022 tarih ve 31907 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nde Yatırım Süreci İzleme olarak “Gerçekleştirilmesi planlanan projeye dair “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” kararı alındıktan sonra, proje ilerleme raporuna göre yapılan değerlendirmeleri” ifadesi yer almaktadır.

Ayrıca, Proje İlerleme Raporunun sunumu ile ilgili olarak, “ÇED Olumlu kararı alındıktan sonra, komisyonca belirlenen periyotlarda yatırımın inşaat öncesine ve inşaat dönemine ilişkin kaydedilen gelişmeleri içeren raporu” şeklinde tanımlanmış olup bu raporun, ÇED Olumlu” kararı verilen projelerin proje sahibi; komisyonca belirlenen periyotlarda yatırımda kaydedilen gelişmeleri içeren proje ilerleme raporunu, Bakanlıkça yeterlik verilen ve söz konusu projenin ÇED raporunun hazırlanmasında görev almayan kurum/kuruluşlara hazırlatarak elektronik sisteme yüklemek ve Bakanlık denetimlerinde sunmakla yükümlüdür. Yükümlülüğün yerine getirilmesine yönelik yöntem Bakanlıkça belirlenir.” hükmü yer almaktadır.

08.07.2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile gerçekleşmiştir. Hazırlanacak rapor formatı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığın web sayfasında yayımlanmıştır.